Πέμπτη 11 Ιανουαρίου 2024

«Lebensraum»: Ένα μονόπρακτο πείραμα για την καλοσύνη


Μια παράσταση που δεν πρέπει να χάσετε!





Όταν η τηλεόραση σύστησε στον κόσμο αυτό που ονομάζουμε reality show, ο στόχος ήταν διττός...

Πέραν βεβαίως του κέρδους, από τις θεαματικότητες και τις διαφημίσεις/χορηγίες, που όλοι οι συντελεστές ανέμεναν να φέρουν πακτωλούς χρημάτων...

Από τη μία, αναφορικά με τους συμμετέχοντες, ο στόχος δεν ήταν άλλος, από τη διερεύνηση του πόσο μακριά είναι διατεθειμένος να φτάσει ένας μέσος άνθρωπος, κάτω από συγκεκριμένες πάντα συνθήκες (π.χ. εγκλεισμού) για να κερδίσει ενά βραβείο -συνήθως- μεγάλης χρηματικής/υλικής αξίας, αλλά αμφιβόλου ηθικής...

Κι από την άλλη, πόσο διατεθειμένοι είναι οι θεατές, να ταυτιστούν με τους παίκτες, να παραμυθιαστούν πως κινούν τα νήματα, να ονειρευτούν πως θα είναι οι επόμενοι που θα ξεπεράσουν τα όριά τους...

Το πείραμα αυτό, που φυσικά δεν αφορούσε σε καμία περίπτωση την καλοσύνη, πέτυχε πανηγυρικά...

Φτάσαμε κάμποσους μήνες πριν και σε σχετική τηλεοπτική σειρά, σε μια από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες παγκοσμίως (Netflix), που έφτανε στα άκρα το όλο ζήτημα (Squid Game).

Όμως αυτό το κείμενο, δεν έχει σκοπό να αναλωθεί στα κάθε λογής realities που παρεπιδημούν σήμερα...

Αλλά να μιλήσει για μια πραγματικά εξαιρετική παράσταση...

Και ένα αληθινό πείραμα για την καλοσύνη...

Το "Lebensraum", βασισμένο στο ομότιτλο έργο του Θανάση Τριαρίδη...


Ας αρχίσουμε από την υπόθεση...

"Το έργο εκκινεί από την ναζιστική, επεκτατική θεωρία του Ζωτικού Χώρου (αυτή είναι η μετάφραση της λέξης Lebensraum) και την μεταγράφει εφιαλτικά στο σήμερα.

Τα όρια ανάμεσα στους ηθοποιούς και το κοινό καταργούνται. Ποιος θέτει το όριο ανάμεσα στην αθωότητα και την ενοχή και ποιος είναι σε θέση ν’ ανακαλύψει την αλήθεια πίσω από το ψέμα;

Δύο άνθρωποι συναντιούνται στη σκηνή, δύο γυναίκες. Η Χειρίστρια του Πειράματος - το οποίο πραγματοποιείται παρουσία κοινού - οδηγεί τη συμμετέχουσα - η οποία βρίσκεται εδώ με τη θέλησή της έναντι αμοιβής - από την Κούβα και το Σινσινάτι, μέχρι την Κουάλα Λουμπούρ, συνοδεία μουσικής, μέχρι να συναντήσει στα σκοτεινά δάση της Πολωνίας τους Εβραίους παρτιζάνους και να έρθει αντιμέτωπη μ’ αυτό που γεννά τον φασισμό.

Είναι το Πείραμα μια απλή καταγραφή στατιστικών στοιχείων; Πόσο αλλοιώνεται η ανθρώπινη φύση μέσα από την ψυχική δοκιμασία του Πειράματος; Πώς μετατρέπεται η συμμετέχουσα σε πειραματόζωο και πόσο μακριά της επιτρέπει η ηθική της να προχωρήσει;

Πόσο αμέτοχο είναι το κοινό;

Πόσο πρόθυμοι είναι οι άνθρωποι να ακολουθήσουν εντολές γνωρίζοντας ότι θα βλάψουν άλλους;".

Προφανώς και δε θα δώσω εγώ τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, αλλά θα σας αφήσω να τις ανακαλύψετε επί σκηνής...

Θα πω όμως μερικά λόγια, για το πως ένιωσα εγώ παρακολουθώντας την παράσταση...

Αρχικά, να αναφέρω πως είναι η 3η version του Lebensraum, που είχα την τύχη να παρακολουθήσω...

Η 1η, κάπου στο 2016, σε σκηνοθεσία της Έλενας Σωκράτους (με τους Κωστή Καλλιβρετάκη & Κωνσταντίνο Γεράκη).

Η 2η, μερικά χρόνια πριν, σε σκηνοθεσία Πηγής Δημητρακοπούλου (με τους Σήφη Πολυζωίδη και Πάνο Ζουρνατσίδη). Σε αυτήν, είχα την ευκαιρία να γίνω και λίγο πιο ενεργό μέλος!

Υπέροχες και οι δύο!

Αλλά η καρδιά μου, το ομολογώ, ανήκει σε αυτή την 3η εκδοχή, που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία της Γιώτας Σερεμέτη, με τις Κατερίνα Σταθοπούλου και Δέσποινα Αποστολίδου στους πρωταγωνιστικούς ρόλους (αξίζει επίσης ξεχωριστή αναφορά στον εκπληκτικό σχεδιασμό του φωτισμού, πίσω από τον οποίο "κρύβεται" ο Κώστας Φιλίππογλου)...

Τα δυο κορίτσια που αποτελούν το πρωταγωνιστικό δίδυμο, δεν ερμηνεύουν απλά, αλλά μπαίνουν βαθιά στο "πετσί" των ρόλων τους, γίνονται σταδιακά οι χαρακτήρες που υποδύονται...

Και η εξαιρετικά ευρηματική σκηνοθεσία, που πόνταρε πάνω τους, δικαιώθηκε πανηγυρικά...

Στη μία άκρη η συμμετέχουσα στο Πείραμα, που ξεκινά δείχνοντας αδίστακτη, που πιστεύεις ότι δεν ορρωδεί προ ουδενός... 

Στην πορεία όμως όλα θ' αλλάξουν...

Μέσα από απανωτές εναλλαγές συναισθημάτων...

Και στην άλλη άκρη η Χειρίστρια του Πειράματος...

Είναι εκείνη που δεν χάνει ποτέ την ψυχραιμία της...

Εκείνη που κινεί τα νήματα... 

Κυριολεκτικά και μεταφορικά...

Και στη μέση το κοινό...

Όλοι εμείς...


«Το καθαυτό νόημα του Lebensraum συμπυκνώνεται σε τούτο: οι αληθινοί δολοφόνοι είναι - και θα είναι για πάντοτε - οι θεατές», σημειώνει ο συγγραφέας του έργου, Θανάσης Τριαρίδης.

Έτσι είναι...

Δείτε αυτή την παράσταση...

Και ύστερα σκεφτείτε για λίγο...

Τι θα κάνατε αν όλα όσα παρακολουθήσατε συνέβαιναν στ' αλήθεια; 

Θα παρεμβαίνατε, για να σταματήσετε τα χειρότερα;

Ή θα μένατε καρφωμένοι/ες στις θέσεις σας, "διψασμένοι/ες" για περισσότερο "αίμα", για ακόμα μεγαλύτερη "φρίκη";

Μη βιαστείτε να απαντήσετε...

Κι αν το κάνετε, μη δώσετε την προφανή απάντηση...

Ο Οδυσσέας Ελύτης, κάποτε είχε γράψει: "Τα πάντα, θα ‘λεγες, είναι ικανός να σοφίζεται ο άνθρωπος, φτάνει να μην υποχρεωθεί να κοιταχτεί καταπρόσωπο".

Και τώρα που ξαναδιαβάζω την παραπάνω φράση, πόσο στ' αλήθεια ταιριαστή μου φαίνεται με το Lebensraum!

Ξέρετε...

Στη θεωρία, όλοι οι άνθρωποι υποτίθεται πως είμαστε, ή τουλάχιστον γεννιόμαστε καλοί...

Μέχρι κάποιος, ή κάτι ν' απειλήσει το Lebensraum μας...

Τον Ζωτικό μας Χώρο...

Τότε είμαστε ικανοί για τα πάντα...

Και άλλοι περνούν τη λεπτή κόκκινη γραμμή... 

Άλλοι πάλι όχι...

Και ο καθένας κρίνεται από τις πράξεις του...

Το σίγουρο είναι, πως κανένας δε μένει αμέτοχος...

Ξέφυγα πάλι...

Αλλά είναι αυτό το έργο κι αυτή η παράσταση, που σου γεμίζουν με σκέψεις το κεφάλι και σε κάνουν να θέλεις να τις μοιραστείς...

Να απλώσεις τον Ζωτικό σου Χώρο...

Αυτή δεν είναι τελικά η επιτυχία μια θεατρικής παράστασης;

Ενός θεατρικού έργου;

Να βάλει τον θεατή να σκεφτεί, να ευαισθητοποιηθεί, να ενεργοποιηθεί...

Ή και να του ενισχύσει (ή ακόμα και να του ανατρέψει) τα πιστεύω του...

Όποια κι αν είναι αυτά και σε όποια πλευρά κι αν ακουμπούν...

Κι ανάλογα στη συνέχεια να πορευθεί...

Μα πάνω απ' όλα, το μεγαλύτερο επίτευγμα κάθε παράστασης, δεν είναι άλλο από το να σε κάνει να νιώσεις κομμάτι της...

Και το Lebensraum, το καταφέρνει σε απόλυτο βαθμό...

Κλείνω αυτό το σημείωμα, επαναλαμβάνοντάς σας τούτο: 

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ!

Εσείς θα χάσετε!

Συντελεστές Παράστασης

Κείμενο: Θανάσης Τριαρίδης

Σκηνοθεσία: Γιώτα Σερεμέτη

Σχεδιασμός φωτισμού: Κώστας Φιλίππογλου

Υπεύθυνη επικοινωνίας: Γιώτα Δημητριάδη

Παίζουν:  Δέσποινα Αποστολίδου, Κατερίνα Σταθοπούλου

Πληροφορίες Παραστάσεων

Ημέρες & ώρες παραστάσεων:

Δευτέρα 15 Ιανουαρίου

Τρίτη 16 Ιανουαρίου

Δευτέρα 22 Ιανουαρίου

Τρίτη 23 Ιανουαρίου

Ώρα έναρξης: 20:30

Τιμές εισιτηρίων:

Γενική Είσοδος: 12€

Φοιτητικό, Άνω των 65 ετών: 10 €

Ανέργων, ΑΜΕΑ, Ατέλειες: 5 €

Διάρκεια: 70 λεπτά

FAUST (Καλαμιώτου 11 και Αθηναΐδος 12, 10560 Αθήνα, Τηλ. 210 3234095)