"Αίολες αποφάσεις..."

Ένα μικρό απόσπασμα από ένα, ανέκδοτο ακόμη, μυθιστόρημα...

"Παίρνω το μπουφάν μου και φύγαμε", είπε και προχώρησε προς το υπνοδωμάτιο. Έφτασε μπροστά στη ντουλάπα και την άνοιξε. Με μια άτσαλη κίνηση προσπάθησε να τραβήξει το μπουφάν, που βρισκόταν διπλωμένο στο πάνω ράφι. Δεν υπολόγισε όμως το κουτί που βρισκόταν ακριβώς από πάνω του, το οποίο με μιας βρέθηκε στο πάτωμα, κάνοντας έναν εκκωφαντικό κρότο...
"Γαμώ τη γκαντεμιά μου" μουρμούρισε κι έσκυψε να μαζέψει το περιεχόμενο του κουτιού, που ήταν σκορπισμένο παντού. Και τότε, μέσα στα διάφορα, χαρτιά, cd, αναπτήρες και άλλα άχρηστα πλέον αντικείμενα, είδε τη φωτογραφία...

Για λίγο τα έχασε. Ένιωσε να ζαλίζεται κι έκατσε πάνω στο κρεβάτι, προσπαθώντας να ηρεμήσει και να βάλει σε μια τάξη τις σκέψεις του...

Την είχε ξεχάσει εντελώς εκείνη τη φωτογραφία. Γενικότερα είχε σβήσει, μετά από πολύ προσπάθεια είναι η αλήθεια, από τη μνήμη του, όλη εκείνη την περίοδο. Όμως μια στιγμή αρκεί για να επαναφέρει στην επιφάνεια μνήμες που θαρρούσες πως θα έμεναν για πάντα κρυμμένες...

Τα πάντα είχαν ξεκινήσει, αρκετά καλοκαίρια πριν, όταν είχε βρεθεί για διακοπές στην Κέρκυρα. Ναι εκεί την είχε γνωρίσει. Παραθέριζαν στο ίδιο χωριό. Και είχαν ταιριάξει αμέσως! Κοινά ενδιαφέροντα, κοινές απόψεις, κοινά σχεδόν όλα. Το ίδιο εκείνο βράδυ, το πρώτο της γνωριμίας τους, είχαν βρεθεί για ποτό στην παραλία του Λογγά -μέρος με άγρια ομορφιά και ανεπανάληπτη θέα.

Κουβέντιασαν με τις ώρες. Κι όσο μιλούσαν τόσο περισσότερο χανόταν μέσα στα μάτια της. Μέχρι που κάποια στιγμή έπαψε να έχει την αίσθηση του χρόνου. Δεν είχε πλέον για εκείνον σημασία το τι έλεγαν. Απλά την κοιτούσε, τη χάζευε και χαμογελούσε αμήχανα. 

Σύντομα, εκείνη το αντιλήφθηκε. Και τον ρώτησε: "Σου συμβαίνει κάτι; Νιώθω ότι κάπου ταξιδεύεις...".

Δεν είχε καλά καλά ολοκληρώσει τη φράση της όταν εκείνος την άρπαξε και τη φίλησε. Ένα φιλί παθιασμένο, ξεχωριστά ερωτικό. Ένα φιλί που κράτησε λίγες μόνο στιγμές, αλλά ήταν σα να διήρκεσε ώρες ολόκληρες...

Μετά, δε χρειάστηκε να πουν κάτι. Κούρνιασαν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου κι απόμειναν να κοιτάζουν σιωπηλοί το φεγγάρι που είχε θρονιαστεί, λες, στην κορυφογραμμή του ορίζοντα.

Όταν πια πήραν το δρόμο του γυρισμού, της είπε, μπαίνοντας στο αυτοκίνητο: "Δεν έχω ξανανιώσει πότε στη ζωή μου έτσι. Ήθελα να σε φιλήσω από την πρώτη στιγμή που συναντήθηκαν τα βλέμματά μας. Σα να με χτύπησε κεραυνός!". Κι εκείνη του αποκρίθηκε: "Εγώ πάλι νόμιζα πως δε θα συνέβαινε ποτέ κάτι μεταξύ μας! Ένιωσα ακριβώς το ίδιο από την πρώτη στιγμή που σε είδα, αλλά μέχρι τι στιγμή που με φίλησες νόμιζα πως με έβλεπες φιλικά". Ξαναφιλήθηκαν και ο χρόνος και πάλι λες και σταμάτησε...

Μετά είχε βάλει μπρος τη μηχανή και είχε ανοίξει το ραδιόφωνο.

Οι στίχοι του τραγουδιού που έπαιζε, τους έκαναν ασυναίσθητα να χαμογελάσουν. Ήταν το ‘Σε θέλω’ του Βαγγέλη Γερμανού.

"Ξανά είχα αγαπήσει κι αρρώστησα καιρό
μα τούτο είναι φρενίτιδα και πάθος φοβερό"

                          *****************************

Ναι, φρενίτιδα και πάθος φοβερό ήταν στην κυριολεξία αυτός ο έρωτας -θυμάται τώρα.

Το υπόλοιπο καλοκαίρι -κι αυτό τώρα το θυμήθηκε- πέρασε με τους δυο τους να μην ξεκολλούν ο ένας από τον άλλον... Ήταν υπέροχες στιγμές, μα την αλήθεια...

Κι έπειτα….

Έφτασε κάποτε ο καιρός της επιστροφής στη ρουτίνα της πολύβουης Αθήνας. Όμως, αυτό δεν επηρέασε στο ελάχιστο τη σχέση τους. Όλα ήταν υπέροχα.

Ώσπου…

Παραμονή Πρωτοχρονιάς ήταν κι ετοιμάζονταν να πάνε ν' αλλάξουν το χρόνο με κάτι φίλους. Λίγο πριν φύγουν, εκείνος, χωρίς η αλήθεια είναι να το σκεφτεί και πολύ, της το πέταξε: "Ξέρεις, σκεφτόμουν χθες πως όλο αυτό είναι too much για εμένα. Νιώθω πως δεν μπορώ πλέον να διαχειριστώ όλη αυτή την ευτυχία. Αισθάνομαι πως πνίγομαι. Θα ήθελα με τη νέα χρονιά, να μείνουμε για λίγο χώρια, να καταλάβω τι θέλω. Χρειάζομαι λίγο χρόνο μόνος μου. Καταλαβαίνεις;".

Το μόνο που του αποκρίθηκε εκείνη ήταν: "Όπως θες. Πάρε όσο χρόνο χρειάζεσαι".

Κι έτσι… 

Λίγο μετά το έμπα της νέας χρονιάς, αυτός γύρισε στο πατρικό του. Τρεις ολάκεροι μήνες περάσανε και απέφευγε να έρθει σε επικοινωνία μαζί της.

Μα επιτέλους, τι ήταν αυτό που φοβόταν; -ακόμα δεν το έχει καταλάβει.

Αρχές Απρίλη πια, όταν αποφάσισε να την πάρει τηλέφωνο.

Είχε τελικά καταλάβει το πόσο φτηνά της είχε φερθεί, είχε καταλάβει το πόσο ηλίθιος ήταν και το είχε μετανιώσει πικρά.

Και αποφάσισε όλα αυτά να της τα ομολογήσει.

Μα δεν μπορούσε να τη βρει πουθενά.

Το κινητό της μόνιμα απενεργοποιημένο* οι κοινοί τους φίλοι δεν είχαν ιδέα για το που θα μπορούσε να ήταν… Ή τουλάχιστον έτσι του έλεγαν.

Κάποτε, το πήρε απόφαση. Είχε κάνει το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του κι έπρεπε να δεχθεί τις συνέπειες.

Σταμάτησε να την ψάχνει... 

Και για ένα μεγάλο διάστημα ήταν σαν ‘ζωντανός-νεκρός’. Δεν τον ενδιέφερε τίποτα. Ούτε δουλειά, ούτε οικογένεια. Τίποτα απολύτως. Ώσπου ο χρόνος έκανε το θαύμα του. Ή μάλλον έτσι εκείνος νόμιζε. Κατάφερε τελικά να τη "διαγράψει" από το μυαλό του και απλά συνέχισε τη ζωή του...

Νόμιζε…

                              *****************************

 

Γιατί…

Όταν, πριν από λίγο είδε και πάλι αυτή τη φωτογραφία που είχαν οι δυο τους βγάλει εκείνο το καλοκαίρι στην Κέρκυρα, με φόντο το Ποντικονήσι, τα πάντα επέστρεψαν μεμιάς στο μυαλό του, τόσο καθαρά, τόσο κρυστάλλινα, σα να είχαν συμβεί μόλις χθες.

"Τι θα γίνει, θα φύγουμε καμιά φορά;". Η μάνα του είχε μπει στο υπνοδωμάτιο, θέλοντας να δει τι συνέβαινε και ο γιος της έκανε τόση ώρα για να πάρει ένα μπουφάν...

"Τώρα, έρχομαι. Έπεσαν κάτι πράγματα και...", είπε και πριν προλάβει να συνεχίσει, η φωνή της μάνας κάλυψε τη δική του: "Άντε τελείωνε, θ' αργήσουμε", τον ‘μάλωσε’ και γύρισε την πλάτη της για επιστρέψει στο χολ της εισόδου.

Κι αυτός…

"Όχι! Δε θ' αφήσω τον εαυτό μου να ξανακυλήσει. Αυτή η ιστορία έχει τελειώσει οριστικά για μένα", μονολόγησε και έσκισε με αποφασιστικότητα τη φωτογραφία, πετώντας στα σκουπίδια τα κομμάτια της. "Τελείωσε αυτή η ιστορία", είπε ξανά, σχεδόν το φώναξε αυτή τη φορά και κατευθύνθηκε προς την έξοδο.

                           *****************************

Με τη μητέρα του πήγαν εκεί που είχαν προγραμματίσει.

Η ίδια η ζωή -μπορεί η μοίρα- άλλα προγραμμάτιζε.

Ερήμην των δικών του -αίολων- αποφάσεων του.

Κι αυτό ήταν κάτι που θα επιβεβαιωνόταν πολύ σύντομα...

10 χρόνια από το θαύμα της Πορτογαλίας: Όταν η Ελλάδα ανέβαινε στην κορυφή της Ευρώπης!

Πέρασαν κιόλας 10 ολόκληρα χρόνια από εκείνο το αλησμόνητο καλοκαίρι του 2004! Τότε που η Εθνική μας ομάδα ανέβαινε στο ευρωπαϊκό "Έβερεστ", κατακτώντας το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, στην Πορτογαλία. Μαγικές στιγμές για όλους μας! Στιγμές που δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσουμε...

Με την ευκαιρία λοιπόν της συμπλήρωσης της πρώτης δεκαετίας, από το "χρυσό" για την Ελλάδα, EURO 2004, ιδού - στις γραμμές που ακολουθούν- το ημερολόγιο ενός θριάμβου. Ή αν θέλετε, η πορεία προς την κατάκτηση του... τιμημένου, όπως την έζησα! Από τον πρώτο αγώνα των προκριματικών, μέχρι το μεγάλο τελικό στο "Ντα Λουζ" της Λισαβώνας.

Ημέρα: Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2002

Τόπος: Γήπεδο «Απόστολος Νικολαίδης»

Αγώνας: Ελλάδα-Ισπανία

Διοργάνωση: Προκριματικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Μπαίνουμε στο γήπεδο. Ο κόσμος έχει γεμίσει ήδη τις κερκίδες δημιουργώντας μια εκπληκτική ατμόσφαιρα. Η αισιοδοξία είναι διάχυτη στα πρόσωπα όλων. Αυτός ο Ότο Ρεχάγκελ φαίνεται πως έχει φέρει κάτι διαφορετικό στην εθνική ομάδα.

Ο αγώνας ξεκινά. Μόλις στο 8’ ο Ραούλ ανοίγει το σκορ για τους Ισπανούς. Παγωμάρα στις εξέδρες. Η εθνική δεν μπορεί να βρει ρυθμό. Νιώθουμε πως αυτό το έργο το έχουμε ξαναδεί. Όσο όμως το σκορ παραμένει στο 1-0 ελπίζουμε. Στο 76’ ο Βαλερόν κάνει το 0-2 και πλέον η απογοήτευση είναι το συναίσθημα που έχει πλημμυρίσει το γήπεδο. Το παιχνίδι τελειώνει. Φεύγουμε. Κατά την επιστροφή λέει ένας απ’ την παρέα: «Ρε παιδιά πάλι τα ίδια θα έχουμε μ’ αυτή την εθνική; Πότε θα σηκώσει κεφάλι;». Κανείς μας δεν ήξερε τι ν’ απαντήσει…

Ημέρα: 12 Οκτωβρίου 2002

Τόπος: Κίεβο

Αγώνας Ουκρανία-Ελλάδα

Διοργάνωση: Προκριματικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Έχουμε μαζευτεί από νωρίς στο σπίτι και περιμένουμε την έναρξη της αναμέτρησης. Το σοκ της ήττας από την Ισπανία έχει περάσει και όλοι πιστεύουμε πως η εθνική αυτή τη φορά θα κάνει το καθήκον της. Φευ… Το πρώτο ημίχρονο λήγει χωρίς γκολ. Η ομάδα δεν είναι κακή, δεν πείθει όμως κιόλας ότι θα μπορέσει να πάρει ένα θετικό αποτέλεσμα. Στο 51’ έρχεται το πρώτο «χαστούκι». Ο Βορομπέι κάνει το 1-0. Η εθνική δείχνει να τα χάνει μετά το γκολ και όλοι μας δεν πιστεύουμε αυτά που βλέπουμε. Μέχρι το τέλος δεν αλλάζει κάτι. Και όχι μόνο αυτό, αλλά στις καθυστερήσεις του αγώνα τρώμε και δεύτερο γκολ από τον Βορονίν. Το παιχνίδι ολοκληρώνεται και λίγα λεπτά αργότερα, οι ειδικοί έχουν αρχίσει τα… μνημόσυνα. «Πάει, χάθηκε κι αυτή η ευκαιρία», λένε. Ο Ρεχάγκελ δηλώνει πως ακόμη δεν έχει κριθεί τίποτα; Την άλλη μέρα, οι εφημερίδες ασκούν δριμεία κριτική…

Ημέρα: 16 Οκτωβρίου 2002

Τόπος: Γήπεδο «Απόστολος Νικολαίδης»

Αγώνας: Ελλάδα-Αρμενία

Διοργάνωση: Προκριματικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Αυτή τη φορά η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να νικήσει. Κανείς (ούτε οι ίδιοι οι παίκτες και το τεχνικό τιμ) δεν πρόκειται να συγχωρήσει τυχόν στραβοπάτημα, κόντρα στους αδύναμους Αρμένιους. Οι διεθνείς πεισμωμένοι από την αμφισβήτηση μετά τις δύο ήττες θέλουν να δώσουν απαντήσεις. Και τα καταφέρνουν. Ο Ντέμης Νικολαίδης σκοράρει εις διπλούν (2’, 59’) και το τελικό 2-0 αναπτερώνει το ηθικό των φιλάθλων. Η αρχή είχε γίνει και όλοι μας ελπίζαμε σε ανάλογη συνέχεια…

Ημέρα: 2 Απριλίου 2003

Τόπος: Μπέλφαστ, «Windsor Park»¨

Αγώνας: Β. Ιρλανδία-Ελλάδα

Διοργάνωση: Προκριματικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Η νίκη επί της Αρμενίας, είχε δώσει «φτερά» στα πόδια των Ελλήνων παικτών (κι ας είχαν περάσει σχεδόν επτά μήνες από τότε) που ήθελαν να συνεχίσουν στον ίδιο ρυθμό. Η Β. Ιρλανδία εκείνη την περίοδο είχε ξεχάσει τι σημαίνει να σκοράρεις και φυσικά δεν θέλαμε καν να σκεφτόμαστε ότι οι ποδοσφαιριστές μας είχαν σκοπό να γίνουν εκείνοι που θα «έσπαγαν» αυτό το αρνητικό ρεκόρ. Πραγματικά, οι διεθνείς δεν είχαν όρεξη για… δωράκια και έφτασαν σχετικά εύκολα στο 2-0. Δράστης και των δύο γκολ ο Χαριστέας (3’, 55’). Στο μυαλό μας αρχίζει να τριγυρίζει η σκέψη: «Ρε λες τελικά να προκριθούμε;».

Ημέρα: 7 Ιουνίου 2003

Τόπος: Σαραγόσα, «Λα Ρομαλέδα»

Αγώνας: Ισπανία-Ελλάδα

Διοργάνωση: Προκριματικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Λίγες μέρες πριν τον αγώνα, ένας καλός μου φίλος το είχε πετάξει πάνω στην κουβέντα: «Θα το δεις. Θα κερδίσουμε μέσα στην Ισπανία». Ομολογώ ότι δεν συμμεριζόμουνα την αισιοδοξία του. Όχι γιατί δεν πίστευα στις ικανότητες της εθνικής, αλλά γιατί ακόμα δεν είχε δοκιμαστεί με κάποιον πραγματικά δυνατό αντίπαλο. Το ματς δεν το είδα, λόγω μιας ανειλημμένης υποχρέωσης. Ούτε και έμαθα το αποτέλεσμα μέχρι την επομένη.

Πηγαίνοντας στο περίπτερο ν’ αγοράσω εφημερίδα σκεφτόμουν τι μπορεί να είχε συμβεί. Με το που είδα στα πρωτοσέλιδα τον Γιαννακόπουλο (ο άνθρωπος που διαμόρφωσε στο 44’ το τελικό 0-1 για την εθνική μας) κι από κάτω τίτλους όπως «ΑΘΛΟΣ», «ΕΠΟΣ» και τα συναφή κατάλαβα. Ασυναίσθητα χαμογέλασα. Πήρα την εφημερίδα κι έφυγα. Πλέον πίστευα πως μπορούμε να πάμε στα τελικά της Πορτογαλίας.

Ημέρα: 11 Ιουνίου 2003

Τόπος: Γήπεδο «Απόστολος Νικολαίδης»

Αγώνας: Ελλάδα-Ουκρανία

Διοργάνωση: Προκριματικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Τα πράγματα ήταν απλά. Αν κερδίζαμε την Ουκρανία η πρόκριση θα ήταν προ των πυλών. Δύσκολο ματς, αλλά μετά το θρίαμβο στην Ισπανία όλα τα θεωρούσαμε δυνατά. Η εθνική δεν μας απογοήτευσε, αν και μας… έβγαλε λίγο την ψυχή. Τελικά στο 86’ ο Χαριστέας σκόραρε και ένας στεναγμός ανακούφισης βγήκε από τα στήθη μας. Δεν γινόταν πλέον να χαθεί αυτή η πρόκριση. Θα ήταν κάτι παραπάνω από αυτοκτονία.

Ημέρα: 6 Σεπτεμβρίου 2003

Τόπος: Ερεβάν, «Ρεπούμπλικαν»

Αγώνας: Αρμενία-Ελλάδα

Διοργάνωση: Προκριματικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Η Ελλάδα είχε αρχίσει να δίνει δείγματα σοβαρότητας. Οπότε, έπρεπε ασυζητητί να επιβεβαιώσει την αγωνιστική της ανωτερότητα, επικρατώντας της Αρμενίας. Οι διεθνείς φρόντισαν από νωρίς να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους. Το γκολ του Ζήση Βρύζα στο 35’ ήταν αρκετό για να μας δώσει τη νίκη. Απέμενε ένα βήμα πλέον για να επικυρωθεί η πρόκριση.

Ημέρα: 11 Οκτωβρίου 2003

Τόπος: Γήπεδο «Απόστολος Νικολαίδης»

Αγώνας: Ελλάδα-Β. Ιρλανδία

Διοργάνωση: Προκριματικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Η «Λεωφόρος» είχε γεμίσει από νωρίς. Το παιχνίδι με τους Βορειοιρλανδούς είχε τον χαρακτήρα φιέστας. Μια νίκη και η Ελλάδα θα περνούσε πρώτη και καλύτερη στην τελική φάση της Πορτογαλίας. Το παιχνίδι δεν ήταν τόσο εύκολο όσο φαινόταν. Ένα λάθος του Δέλλα σε κρίσιμο σημείο της αναμέτρησης, παραλίγο να προκαλέσει «εμφράγματα». Στο 68’ κερδίζουμε πέναλτι. Ο Βασίλης Τσιάρτας αναλαμβάνει να το εκτελέσει και δεν αστοχεί. Στις εξέδρες έξαλλοι πανηγυρισμοί. Το σκορ δεν αλλάζει μέχρι το τέλος. Το όνειρο γίνεται πραγματικότητα. Η Ελλάδα είναι στα τελικά!

Ημέρα: 12 Ιουνίου 2004

Τόπος: Πορτογαλία, «Ντραγκάο»

Αγώνας: Πορτογαλία-Ελλάδα

Διοργάνωση: Τελικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Στην Αθήνα, η ζέστη… σπάει κόκαλα! Είναι Σάββατο, δεν δουλεύω και από νωρίς έχω πάρει θέση για το μεγάλο παιχνίδι. Την πρεμιέρα του EURO 2004, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Πορτογαλία. Από την προηγουμένη, έχω ένα καλό προαίσθημα. Το ματς ξεκινάει. Μόλις στο 6’ ο Καραγκούνης σκοράρει. Η Ελλάδα παίζει εκπληκτικό ποδόσφαιρο και δείχνει έτοιμη να γράψει ιστορία. Στο 51’ ο Σεϊταρίδης κερδίζει πέναλτι. Ο Μπασινάς εκτελεί εύστοχα και «γράφει» το 0-2. Είναι απίστευτο κι όμως αληθινό. Το γκολ του Κριστιάνο Ρονάλντο στις καθυστερήσεις δεν μειώνει καθόλου τον θρίαμβο. Η εθνική έχει κάνει το πιο ονειρώδες ξεκίνημα. Είναι ωραίο να ζεις την ιστορία όταν γράφεται…

Ημέρα: 16 Ιουνίου 2004

Τόπος: Πορτογαλία, «Μπέσα»

Αγώνας: Ελλάδα-Ισπανία

Διοργάνωση: Τελικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Στη δουλειά επικρατεί αναβρασμός ενόψει της κρισιμότατης αναμέτρησης. Όλοι ελπίζουμε το καλύτερο και κοροϊδεύουμε τους Ισπανούς, που κάνουν λόγο για εκδίκηση για την ήττα στα προκριματικά. Το ξεκίνημα μας παγώνει. Οι «φούριας ρόχας», έχουν… περικυκλώσει τα καρέ της ελληνικής ομάδας που περνάει δύσκολες στιγμές. Στο 28’, ο Μοριέντες ανοίγει το σκορ και η σκέψη όλων πάει στο χειρότερο. Η Ελλάδα καταφέρνει να μη δεχθεί άλλο γκολ, παρά την πίεση των Ισπανών. Και στο 67’ δίνει την απάντησή της. Ο Χαριστέας ισοφαρίζει και μας στέλνει στα ουράνια. Οι παίκτες και το τεχνικό τιμ της Ισπανίας δεν πιστεύει αυτό που έχει συμβεί. Μέχρι το τέλος της αναμέτρησης η αντίπαλός μας δεν θα καταφέρει να συνέλθει. Η Ελλάδα παίρνει τον πολύτιμο βαθμό και η πρόκριση στα προημιτελικά είναι πλέον στα χέρια της…

Ημέρα: 20 Ιουνίου 2004

Τόπος: Πορτογαλία, «Αλγκάρβε»

Αγώνας: Ρωσία-Ελλάδα

Διοργάνωση: Τελικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Η Ελλάδα πάει για την πρόκριση! Όλοι μιλούν για νίκη απέναντι στους Ρώσους, που θα μας στείλει στους «8» χωρίς περαιτέρω αγωνίες. Η αρχή της αναμέτρησης είναι εφιαλτική. Μόλις στο 2^ο λεπτό, ο Κιριτσένκο κάνει το 1-0. Η εθνική δείχνει σοκαρισμένη και πριν καλά καλά καταλάβει τι γίνεται, δέχεται και δεύτερο τέρμα στο 17’ από τον Μπουλίκιν. Στη δουλειά δεν μιλάει κανείς. Σαν να έχουμε καταπιεί τη γλώσσα μας. Οι διεθνείς πρέπει να δείξουν σφυγμό, να δείξουν ότι υπάρχουν. Στο 44’ ο Βρύζας καταφέρνει να βάλει το πολυπόθητο γκολ. Ξεσπάμε. Μέχρι το τέλος της αναμέτρησης το άγχος δεν φεύγει, καθώς πρέπει να λήξει και η άλλη αναμέτρηση του ομίλου, ανάμεσα στην Πορτογαλία και την Ισπανία. Τελικά όλα πάνε κατ’ ευχή. Το όνειρο συνεχίζεται. Η Ελλάδα, παρά την ήττα, είναι στα προημιτελικά!

Ημέρα: 25 Ιουνίου 2004

Τόπος: Πορτογαλία, «Ζοζέ Αλβαλάδε»

Αγώνας: Γαλλία-Ελλάδα

Διοργάνωση: Τελικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Η Γαλλία, κάτοχος του τίτλου, δεν φαίνεται να υπολογίζει και πολύ την εθνική μας. Κακό δικό της! Η Ελλάδα επιβάλλει το ρυθμό της και την κατάλληλη στιγμή «σκοτώνει» τους Γάλλους. Ο Ζαγοράκης περνάει με μια αριστοτεχνική ντρίμπλα τον Λιζαραζού, βγάζει συστημένη σέντρα για το κεφάλι του Χαριστέα κι ο τελευταίος τη στέλνει ν’ αναπαυθεί στα δίχτυα του Μπαρτέζ. Οι «τρικολόρ» δεν συνέρχονται μέχρι τη λήξη και η Ελλάδα περνάει στα ημιτελικά! Κανείς μας δεν μπορεί να πιστέψει αυτό που έχει συμβεί. Ήταν μια από τις λίγες φορές που βγήκα να πανηγυρίσω στους δρόμους. Ένιωθα την ανάγκη να το κάνω. Γιατί τέτοιες στιγμές μπορεί και να μην επαναληφθούν στη ζωή ενός ανθρώπου…

Ημέρα: 1 Ιουλίου 2004

Τόπος: Πορτογαλία, «Ντραγκάο»

Αγώνας: Ελλάδα-Τσεχία

Διοργάνωση: Τελικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Η αλήθεια είναι πως το συγκεκριμένο παιχνίδι το φοβόμουν πολύ. Οι Τσέχοι είχαν δείξει πολύ καλά στοιχεία στους προηγούμενους αγώνες τους και ήταν αναμφίβολα το φαβορί. Η εξέλιξη του αγώνα ήταν δραματική. Το 90λεπτο έληξε χωρίς τέρματα, με την Τσεχία να έχει την υπεροχή και να έχει χάσει αρκετές ευκαιρίες. Στον αντίποδα, η Ελλάδα έδειχνε να θέλει, αλλά να μην μπορεί.

Με το που ξεκίνησε η παράταση, είχα μια περίεργη αίσθηση ότι θα προκριθούμε. Και στη φάση του Γιαννακόπουλου, η πεποίθησή μου αυτή, ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο. Στις καθυστερήσεις του πρώτου μέρους της παράτασης, έζησα την κορυφαία -κατ’ εμένα- στιγμή της εθνικής σε αυτό το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Έχουμε κερδίσει κόρνερ. Ο Τσιάρτας εκτελεί, ο Δέλλας βρίσκει τη μπάλα με το κεφάλι και τη στέλνει στα δίχτυα. Δεν υπάρχει πλέον χρόνος για τους Τσέχους ν’ αντιδράσουν. Σχεδόν ταυτόχρονα με τη σέντρα, ο διαιτητής σφυρίζει τη λήξη. Η Ελλάδα είναι στον τελικό! Είναι δυνατόν; Κι όμως είναι!

Ημέρα: 4 Ιουλίου 2004

Τόπος: Πορτογαλία, «Ντα Λουζ»

Αγώνας: Πορτογαλία-Ελλάδα

Διοργάνωση: Τελικά Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004

Εκείνη την Κυριακή έμοιαζε σαν όλα τ’ άλλα να είχαν μπει για λίγο στο περιθώριο. Όλοι περιμέναμε τη σέντρα του τελικού. Κι όλοι, βαθιά μέσα μας, πιστεύαμε πως θα παίρναμε την κούπα! Ο τελικός είχε όλα τα στοιχεία που βρίσκει κανείς σ’ ένα τέτοιο παιχνίδι. Εκατέρωθεν καλές στιγμές, νευρικότητα, αλλά και μια αίσθηση αναμονής, για εμάς τους φιλάθλους τουλάχιστον. Όλα αυτά, μέχρι το 57’. Ο Μπασινάς εκτέλεσε το κόρνερ, ο Χαριστέας σκόραρε με κεφαλιά και πλέον αρχίσαμε να το συνειδητοποιούμε: η Ελλάδα ήταν πρωταθλήτρια Ευρώπης. Η εικόνα μετά τη λήξη της αναμέτρησης, χαρακτηριστική. Οι Έλληνες ένα «κουβάρι» να πανηγυρίζουν και οι Πορτογάλοι να φεύγουν για δεύτερη φορά ταπεινωμένοι.

Τι μένει τώρα; Εκτός από τις αναμνήσεις, αυτό που μου είπε ένας συνάδελφος, λίγο μετά τον θρίαμβο: «Το ζήσαμε στ’ αλήθεια αυτό;». Ναι το ζήσαμε. Κι ας μας φαίνεται ακόμα σαν ένα πολύ όμορφο όνειρο!

*** Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο, "Εθνική Ελλάδος γεια σου!", το οποίο είναι αφιερωμένο στην ιστορία του αντιπροσωπευτικού μας συγκροτήματος.

(Εκδόσεις "Παπαδόπουλος", Α' Έκδοση 2008 - Οργάνωση σειράς: Μάνος Κοντολέων, Κείμενα: Δομήνικος Κοντολέων, Χρήστος Φασούλας, Σκίτσα: Στάθης).

Αντί άλλου επιλόγου, ας ξαναζήσουμε εκείνες τις στιγμές, βλέποντας το παρακάτω βίντεο!

GAME OF THRONES: Ένα μαγευτικό "παιχνίδι" εξουσίας!

Δεδομένο 1ο: Δεν «κολλάω» εύκολα με τηλεοπτικές σειρές. Συνέβη μία φορά με το FRIENDS (η πρώτη… αγάπη και παντοτινή!), άντε και μια ακόμα με το HOW I MET YOUR MOTHER (αν και τους τελευταίους κύκλους τους είδα περισσότερο για συναισθηματικούς λόγους, καθώς η σειρά είχε αρχίσει να ξεχειλώνει επικίνδυνα).

Δεδομένο 2ο: Εδώ και 4 χρόνια άκουγα διθυράμβους για το GAME OF THRONES κι όλοι με ρώταγαν αν το έχω δει. Κι όταν απαντούσα όχι, με κοιτούσαν έκπληκτοι, με την περιέργεια αποτυπωμένη στα βλέμματά τους.

Μέχρι την περασμένη Κυριακή (15/6) κάποια… αόρατη δύναμη με κρατούσε και δεν είχα προχωρήσει στο… απονενοημένο διάβημα. Τελικώς, το πρωί εκείνης της ημέρας το αποφάσισα. Έβαλα το πρώτο επεισόδιο του GAME OF THRONES να παίζει και… αυτό ήταν! Χθες, Δευτέρα 22 Ιουνίου, ολοκλήρωσα την θέαση και των 4 κύκλων που μέχρι τώρα έχουν γυριστεί. Σαράντα επεισόδια σε μία εβδομάδα! Όχι κι άσχημα έτσι;

Το παραδέχομαι, εθίστηκα!! Κι άντε τώρα να περιμένεις μέχρι του χρόνου τον Απρίλιο για τον 5^ο κύκλο…

Τι είναι όμως αυτό που κάνει το GAME OF THRONES να ξεχωρίζει και να έχει αποκτήσει φανατικούς οπαδούς σε όλο τον κόσμο; Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας του;

Χωρίς να προχωρήσω σε spoilers (γνωρίζω από πρώτο χέρι -παθών βλέπετε- πόσο ενοχλητικό είναι να σου αποκαλύπτουν στοιχεία «κλειδί» της πλοκής, στερώντας σου όλη τη μαγεία), γι’ αυτούς που δεν έχουν παρακολουθήσει και τις 4 seasons, θα προσπαθήσω να δώσω μερικές απαντήσεις στο παραπάνω ερώτημα.

Στοιχείο 1ο: Οι πρωταγωνιστές

Κομβικό ρόλο στην επιτυχία μιας σειράς (ή ταινίας, ή θεατρικής παράστασης) παίζουν φυσικά οι πρωταγωνιστές. Ε, στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι παραγωγοί του GAME OF THRONES έκαναν… διάνα στις επιλογές τους. Όλοι οι ηθοποιοί, είναι ένας κι ένας, λες και προετοιμαζόντουσαν μια ολόκληρη ζωή για τους ρόλους που κλήθηκαν να παίξουν. Έχουν μπει για τα καλά στο «πετσί» των χαρακτήρων τους και αυτό περνάει στον θεατή, που, όπως συμβαίνει συνήθως, με κάποιους θα ταυτιστεί, κάποιους θα μισήσει, κάποιοι θα του περάσουν αδιάφοροι. Ακόμα και οι «δεύτεροι» χαρακτήρες να είστε σίγουροι πως έχουν αιτία ύπαρξης και μάλιστα πολλές φορές η παρουσία τους μπορεί ν’ αποδειχθεί καταλυτική για την εξέλιξη της πλοκής.  

Προσωπικά, αγαπημένοι μου ήρωες είναι ο Tyrion Lannister (Peter Dinklage), η Daenerys Targaryen (Emilia Clarke) και ο Eddard 'Ned' Stark (Sean Bean).

Στοιχείο 2ο: Οι ανατροπές

Εδώ για μένα είναι όλο το ζουμί! Πάντα μου άρεσαν οι ταινίες, ή η σειρές που, για να το πω όσο πιο απλά γίνεται, δεν ήταν ποτέ τους αυτό που φαίνονταν. Και αν υπάρχει κάτι που χαρακτηρίζει το GAME OF THRONES, αυτό σίγουρα είναι οι συνεχείς ανατροπές, που πολλές φορές σε αφήνουν με ανοιχτό το στόμα! Και για μένα είναι κάτι παραπάνω από ευφυής η κίνηση των παραγωγών να μην αφήνουν τους πρωταγωνιστές να διαβάσουν τα βιβλία στα οποία βασίζεται η σειρά ("Α Song of Ice and Fire" του George R.R. Martin), προκειμένου να μην ξέρουν ούτε οι ίδιοι τι τους περιμένει στη συνέχεια, με συνέπεια το τελικό αποτέλεσμα που φτάνει στις οθόνες μας να μοιάζει ακόμα πιο αληθοφανές.

Στοιχείο 3ο: Το «παιχνίδι» της εξουσίας

Όπως μαρτυρά και ο τίτλος του, το GAME OF THRONES, δεν είναι παρά ένα «παιχνίδι» για το ποιος θ’ αποκτήσει τον έλεγχο του Westeros, ποιος θα κάτσει στον σιδερένιο θρόνο. Με άλλα λόγια ένα «παιχνίδι» εξουσίας. Και μπορεί σίγουρα να είναι απίστευτο το που μπορεί να φτάσει κάποιος για να πάρει, ή να διατηρηθεί στην εξουσία, αλλά είναι εξίσου ιντριγκαδόρικο. Όλες αυτές οι δολοπλοκίες και τα σχέδια που εξυφαίνονται, φαντάζουν από τη μία τόσο απωθητικά, αλλά από τη άλλη, έχουν τη «μαγεία» τους. Είναι ένα «μείγμα» απόλυτα επιτυχημένο…

Στοιχείο 4ο: Ο διακριτός διαχωρισμός βιβλίων-σειράς

Ναι, ξέρω ότι πολλοί θα διαφωνήσουν μαζί μου εδώ. Ακόμα δεν έχω διαβάσει τα βιβλία στα οποία βασίζεται η σειρά (και δεν πρόκειται να το κάνω, μέχρι να ολοκληρωθούν όλες οι seasons) και ο λόγος είναι απλός: Ένα από τα ατού της σειράς είναι οι ανατροπές, όπως προανέφερα. Αν όμως γνωρίζεις πάνω κάτω το τι θα γίνει στη συνέχεια, τότε όλο αυτό χάνεται. Ενώ παράλληλα αρχίζεις και γκρινιάζεις για κάθε στοιχείο που δεν μεταφέρθηκε πιστά από τις σελίδες, στην οθόνη. Και στο τέλος μένεις στο «δέντρο» και χάνεις το «δάσος».

ΟΚ, σίγουρα πρέπει να υπάρχει όσο το δυνατόν πιο κοντινή απόδοση του κειμένου (γιατί αλλιώς θα μιλάγαμε για κάποιο άλλο έργο), αλλά πολλές φορές, κάποιες μικρο-αλλαγές, ή ηθελημένες παραλείψεις, οδηγούν σ’ ένα πιο άρτιο αποτέλεσμα. Κι άλλωστε, διαφορετικές οι ανάγκες του κινηματογράφου, ή της τηλεόρασης, διαφορετικές της λογοτεχνίας. Φυσικά αυτό δε σημαίνει πως δεν μπορούμε να νιώθουμε μαγεμένοι και στη μία περίπτωση και στην άλλη (είμαι βέβαιος πως και τα βιβλία της σειράς, που μέχρι τώρα έχουν γραφτεί, θα είναι επίσης εξαιρετικά).

Αντί επιλόγου, απλά να θυμάστε πως: ALL MEN MUST DIE!!!!

Δείτε στο παρακάτω βίντεο τους Κ-Α-Τ-Α-Π-Λ-Η-Κ-Τ-Ι-Κ-Ο-Υ-Σ τίτλους αρχής της σειράς

Το έπος του Γουέμπλεϊ (1971): Όταν ο Παναθηναϊκός έγραψε ιστορία...

Σαν σήμερα, 2 Ιουνίου, 43 χρόνια πριν, ο Παναθηναϊκός, αγωνίστηκε στον τελικό του τότε Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης, με αντίπαλο τον Άγιαξ!

Στις παρακάτω γραμμές, μια ξεχωριστή αφήγηση όλης εκείνης της αξέχαστης πορείας του "τριφυλλιού", μέχρι το Γουέμπλεϊ. Μια αφήγηση αποτέλεσμα λογοτεχνικής έμπνευσης, που όμως θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν πραγματική. Από έναν πατέρα στο γιο του...

«... Από το Λίβερπουλ στο Βελιγράδι και στο Γουέμπλεϊ πανικός. Σαν αστραπή μες στο σκοτάδι, του Πούσκας ο Παναθηναϊκός...»

«Και να ξερες, πόσα μου θυμίζει αυτό το τραγούδι...». Τα λόγια του πατέρα, ήταν σαφέστατα. «Ήταν άλλες εποχές τότε αγόρι μου. Οι συνταγματάρχες είχαν επιβάλλει τους δικούς τους νόμους και όλοι μας περνάγαμε δύσκολες ώρες. Κι όμως... Ο Θεός δεν μας ξέχασε. Και – τι ειρωνεία αλήθεια – μας έστειλε έναν «Καλπάζοντα» Συνταγματάρχη για να τους βάλει στη θέση τους. Ολα ξεκίνησαν εκείνο το Σεπτέμβρη. Ηδη, το κλίμα στη χώρα μας είχε βαρύνει ακόμη περισσότερο, μετά τον θάνατο του Κύπριου Γ. Τσικουρή, αλλά κι αυτής της Ιταλίδας – να δεις πως τη έλεγαν – Αντζε Αντζε, Αντζελόνι, το θυμήθηκα. Ηταν 2 του μήνα και το  αυτοκίνητό τους, είχε εκραγεί. Προσπάθησαν να πλήξουν την αμερικανική πρεσβεία. Είχε φυσικά δημιουργηθεί μεγάλο θέμα. Δύο βδομάδες μετά, την ημέρα του πρώτου αγώνα  με τη Ζενές Ες κι ακόμα για εκείνη την ιστορία συζητούσαν. Ολα αυτά όμως, μέχρι να ξεκινήσει ο αγώνας. Στο Λουξεμβούργο, οι «πράσινοι» κατάφεραν να τραβήξουν τα βλέμματα πάνω τους. Προσπαθούσα να μάθω το σκορ. Γρήγορα, έγινε γνωστό ότι οι παίκτες του Πούσκας είχαν προηγηθεί από νωρίς, με τον Αντώνη Αντωνιάδη. Αλήθεια τι παίκτης κι αυτός...».

«Και τελικά κερδίσαμε μπαμπά, έτσι δεν είναι;». Ο γιος ρουφούσε την κάθε λέξη που άκουγε. «Ναι αγόρι μου. 2-1. Ο Ελευθεράκης ήταν που μας είχε δώσει τη νίκη. Αλλά τα πανηγύρια δεν κράτησαν πολύ. Ολοι εμείς οι απλοί άνθρωποι, ξαναπέσαμε στο πένθος, μόλις δύο μέρες μετά. Ενα νέο παλικάρι, αντιδρώντας στη χούντα, είχε θέσει τέρμα στη ζωή του. Φοιτητής ήταν, Κώστα τον έλεγαν. Κώστα Γεωργάκη. Αυτοπυρπολήθηκε στη Γένοβα. Και σα να μην έφτανε αυτό, οι Συνταγματάρχες, λες και ήθελαν να διασκεδάσουν, να σπάσουν πλάκα με το χαμό αυτού του παλικαριού, μια μέρα μετά ανήγγειλαν την ίδρυση Κοινοβουλίου. Ντρέπομαι και που το λέω. Αυτή η «Συμβουλευτική Επιτροπή Νομοθετικής Εργασίας», έτσι την έλεγαν, ήταν προσβολή στη νοημοσύνη μας. Τι θράσος είχαν αλήθεια να θέλουν να τη λένε και βουλή».

Ο πατέρας ήπιε μια γουλιά από τον καφέ του και συνέχισε: «Ο Σεπτέμβρης τελείωνε κι εγώ δεν άντεχα άλλο παιδί μου. Ένιωθα ότι πνιγόμουν. Η ρεβάνς της 30^ης και ύστατης ημέρας του μήνα, ήταν η τέλεια ευκαιρία για να ξεφύγω. Και ο Παναθηναϊκός δεν με απογοήτευσε. Πέντε γκολ ήταν άλλωστε αυτά. Τέσσερα από τον Αντωνιάδη και ένα από τον Ελευθεράκη. Στις εξέδρες, ο κόσμος παραληρούσε. Και η πρόκριση στους «16» του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ήταν γεγονός. Οι επόμενες ημέρες κύλησαν ήρεμα. Μάλιστα, είχε βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες και η υπέροχη «Αναπαράσταση» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου. Είχαμε πάει με τη μητέρα σου και την είδαμε.

Το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου είχε πάντως αμιγώς αθλητικό χρώμα. Αρχικά, ήταν ο αγώνας μας με την Σλόβαν Μπρατισλάβας στη Λεωφόρο. Το εύκολο 3-0 του Παναθηναϊκού, ήταν ακόμα μια ευκαιρία, τόσο για εμένα, όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο πιστεύω, να ξεφύγουμε από τη ρουτίνα της Χούντας. Μια ρουτίνα, που είχε αρχίσει και γινόταν επικίνδυνη, αφού οι αντιδράσεις μας είχαν αρχίσει να μειώνονται. Και σίγουρα, αυτό δεν ήταν καλό. Λίγο καιρό αργότερα, 24 του μήνα πρέπει να ήταν, ήρθε η δεύτερη μεγάλη χαρά. Ο Χρήστος ο Παπανικολάου, έκανε παγκόσμιο ρεκόρ στο άλμα επί κοντώ, με 5.49μ. Το βλέπαμε και δεν το πιστεύαμε. Πρώτη φορά που η χώρα μας, είχε έναν παγκόσμιο ρέκορντμαν. Σύντομα, ήρθε και η ώρα του επαναληπτικού με τη Σλόβαν. Διανύαμε ήδη την 4^η ημέρα του Νοέμβρη. Η ομάδα του Πούσκας έχασε με 2-1. Αλλά η πρόκριση στους «8», ήταν δική της. Μια ακόμα δόση καθαρού αέρα, στις μουντές ημέρες που ζούσαμε. Βέβαια, ακόμα και τότε, κανείς μας δεν μπορούσε να φανταστεί τη συνέχεια»...

Και ποιος ήταν ο επόμενος αντίπαλος του «τριφυλλιού» πατέρα; Ο νεαρός γιος, ήταν ανυπόμονος να μάθει και άλλα. Άλλωστε το έπος του Γουέμπλεϊ, δεν το είχε ζήσει. Ένιωθε όμως σα να ήταν εκεί, με τη διήγηση του πατέρα του. Και ναι, η αλήθεια είναι ότι τον ζήλευε κιόλας, που ήταν παρών σ’ εκείνες τις αλησμόνητες στιγμές.

«Η Έβερτον. Από τις καλύτερες αγγλικές ομάδες της εποχής. Όμως μέχρι να φτάσουμε στις 9 Μαρτίου του 1971 και στο θριαμβευτικό 1-1, μέσα στην έδρα των αντιπάλων μας, είχαν μεσολαβήσει πολλά. Η νέα χρονιά, δε μπήκε με τον καλύτερο τρόπο. Στα τέλη του Γενάρη, η χώρα μας διαγράφηκε από την Ευρωπαϊκή Βουλή. Οι στιγμές, ήταν πράγματι δραματικές. Αλλά και μόλις μια μέρα πριν τον αγώνα, είχε αρχίσει η τραγωδία της Κύπρου. Είχε γίνει απόπειρα δολοφονίας κατά του ηγέτη της χώρας, του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Και μάλιστα μέσα στο προεδρικό ελικόπτερο. Τι θράσος κι αυτό. Η Χούντα είχε φυσικά παίξει τον ρόλο της κι εκεί. Άλλωστε, δικοί της άνθρωποι φαίνεται πως ήταν οι παραλίγο δολοφόνοι. Η εμφάνιση του Παναθηναϊκού, ήταν απλά μια «αχτίδα φωτός» στα τόσα προβλήματα. Γρήγορα, επιστρέψαμε στην σκληρή πραγματικότητα. Ήταν 15 Μαρτίου, όταν τιμωρήθηκαν με αρκετά βαριές ποινές, τέσσερα μέλη του «Ελληνικού Απελευθερωτικού Στρατού». Την ίδια μέρα, μάθαμε ότι δολοφονήθηκε ο φερόμενος ως οργανωτής του σχεδίου δολοφονίας του Μακαρίου, Πολύκαρπος Γεωρκάτζης. Ο μήνας έμελλε να κλείσει όμως με μια μεγάλη χαρά. Τα παλικάρια του Πούσκας μας έκαναν εθνικά υπερήφανους. Και μην το θεωρείς υπερβολικό αυτό που λέω παιδί μου. Τότε, τέτοιες στιγμές ήταν πραγματικό «βάλσαμο» για όλους μας. Ήμουν μέσα στη «Λεωφόρο». Το ματς έληξε 0-0 και ο Παναθηναϊκός προκρίθηκε στα ημιτελικά. Το τι έγινε με το σφύριγμα της λήξης δεν είναι δυνατό να σου το περιγράψω. Όλοι όσοι ήμασταν στο γήπεδο νιώσαμε για λίγο ότι βρισκόμασταν σε έναν άλλο κόσμο. Έναν κόσμο ιδανικό. Που δεν καταπατούσε τις ελευθερίες και τα δικαιώματά κανενός ανθρώπου. Δε θα ξεχάσω ποτέ όσο ζω την 24^η Μαρτίου του 1971. Η επόμενη ημέρα, ήταν η επέτειος της απελευθέρωσης μας από τον τουρκικό ζυγό. Η επέτειος της Επανάστασης του 1821. Οποία ειρωνεία εκείνα τα χρόνια να μιλά κανείς για απελευθέρωση...».

«Δύσκολα χρόνια έζησες πατέρα». Η φωνή του γιου, ακουγόταν σπασμένη. Ίσως να ήταν συγκινημένος. Παρότι δεν τα έζησε εκείνα τα χρόνια, χάρη στον πατέρα του, ένιωσε για λίγο μέρος τους. Και τα συναισθήματά του, ήταν ανάμικτα. Οργή από τη μία, για την ντροπιαστική περίοδο της Χούντας, χαρά από την άλλη για τη «χρυσή» σελίδα που έγραψε ο Παναθηναϊκός και που επισκίασε ακόμα κι αυτούς τους Συνταγματάρχες.

«Η κατάσταση στην Κύπρο είχε αρχίσει να ξεφεύγει», συνέχισε ο πατέρας τη διήγηση του. «Ο Γρίβας, δηλωμένος εχθρός του Μακάριου, και μετέπειτα ιδρυτής της ΕΟΚΑ Β’, ήθελε να επιστρέψει στην Κύπρο. Και στις 5 εκείνου του Απρίλη, σε μεγάλη συγκέντρωσή του, έκανε γνωστούς τους σκοπούς του. Κι ενώ όλοι μας παρακολουθούσαμε με κομμένη την ανάσα το θρίλερ της Κύπρου, στις 14 του μήνα, ήρθε μια, ίσως αναπάντεχη απογοήτευση. Ο Παναθηναϊκός συνετρίβη με 4-1 από τον Ερυθρό Αστέρα στο Βελιγράδι και η διέξοδος που όλοι αναζητούσαμε, φαινόταν να κλείνει πρόωρα. Όμως η ελπίδα μέσα μας, δεν είχε πεθάνει ακόμη. Δύο εβδομάδες αργότερα, ήμουν και πάλι στη Λεωφόρο, αναμένοντας το θαύμα. Τι στιγμές κι εκείνες! Το τελικό 3-0, μας βρήκε να πανηγυρίζουμε έξαλλα. Για μας η Χούντα είχε μπει στο περιθώριο, έστω και προσωρινά. Και είναι τουλάχιστον άθλιο το γεγονός ότι προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την πρόκριση του Παναθηναϊκού στον τελικό. Χάρισε τα χρέη στην ομάδα, κίνηση σίγουρα προπαγανδιστική. Με αποτέλεσμα πολλοί μέχρι σήμερα να θεωρούν «κάλπικο» το έπος του Γουέμπλεϊ. Όμως, όλα αυτά δεν στάθηκαν ικανά να αμαυρώσουν τον απόλυτα δίκαιο, στα μάτια όλων των υγιώς σκεπτόμενων φιλάθλων της εποχής, θρίαμβο των παικτών του Πούσκας. Πρέπει να ήταν ο μοναδικός... Συνταγματάρχης, που λατρεύτηκε κατά την περίοδο της Χούντας στην Ελλάδα.

Μετράγαμε τις μέρες για να έρθει η 2^α Ιουνίου, ημερομηνία του μεγάλου τελικού, που θα γινόταν στο θρυλικό Γουέμπλεϊ, κόντρα στον ασυναγώνιστο Άγιαξ της εποχής, τον «Αίαντα», του μεγάλου εκείνου παίκτη, που άκουγε στο όνομα Γιόχαν Κρόιφ. Και τελικά η μεγάλη μέρα έφτασε. Όλοι μας καρφωμένοι στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα. Και μπορεί ο Παναθηναϊκός να ηττήθηκε με 2-0, όμως κανείς δεν στενοχωρήθηκε. Όλοι μας νιώθαμε μια απέραντη χαρά. Θεωρούσαμε ότι οι παίκτες του «τριφυλλιού», όλοι τους απλοί άνθρωποι, βιοπαλαιστές, που αγωνιζόντουσαν για τη φανέλα, για μια πορτοκαλάδα, είχαν δώσει τη δική τους απάντηση τους Συνταγματάρχες. Η χώρα μας, είχε βρεθεί στο επίκεντρο της δημοσιότητας, είχε γίνει θέμα συζήτησης παγκοσμίως κι όχι για τη Χούντα, όπως ίσως θα περίμενε κανείς. Κι αυτό ήταν μια νίκη, που ισοδυναμούσε με δέκα κύπελλα πρωταθλητριών. Ναι. Στα μάτια μας, τα «παιδιά» του Πούσκας, ήταν πρωταθλητές Ευρώπης...».

Ο γιος, αγκάλιασε τον πατέρα του. Ένιωθε ευγνώμων για το «ταξίδι» στο χρόνο που του χάρισε. Κι ένιωθε περήφανος που ο πατέρας του, ήταν ένας από τους κοινωνούς εκείνης της μεγάλης πορείας, εκείνης της «χρυσής» στιγμής του Παναθηναϊκού...

*** Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο, "Ομάδες που έγραψαν ιστορία: "Το Τριφύλλι της Λεωφόρου", το οποίο είναι αφιερωμένο στην ιστορία του Παναθηναϊκού. 

(Εκδόσεις "Παπαδόπουλος", Α' Έκδοση 2007 - Οργάνωση σειράς: Μάνος Κοντολέων, Κείμενα: Δομήνικος Κοντολέων, Χρήστος Φασούλας, Σκίτσα: Στάθης).

Δείτε στο παρακάτω βίντεο, τα σημαντικότερα στιγμιότυπα από τον τελικό του Γουέμπλεϊ, ανάμεσα στον Παναθηναϊκό και τον Άγιαξ

Woodstock, 45 χρόνια μετά...

Μιλάς για φεστιβάλ και μουσική και... φλασάρεις αμέσως στο Woodstock. Το οποίο βέβαια δεν αποτέλεσε μια τόσο απλή ιστορία διότι ήταν αυτό που πυροδότησε στη συνείδηση των νέων -τότε- την ύπαρξη της δύναμής τους και το πως θα μπορούσαν, μέσω της μουσικής, να πάρουν ενεργά μέρος στο κίνημα για την παγκόσμια ειρήνη. Πάντως, ακόμα και ως όνειρο κάτι τέτοιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί τολμηρό για τους περίπου 400.000 νέους, που συγκεντρώθηκαν τότε στο Woodstock.

Το συναίσθημα που κυριαρχούσε, ήταν η αγάπη, που υπήρχε διάχυτη, περισσότερο σαν εξωτερική στάση παρά σαν εσωτερική δύναμη. Όλοι γνώριζαν πως για να βρίσκονται στο συγκεκριμένο χώρο, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, θα έπρεπε να αγαπούν. Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι προθέσεις τους ήταν ειρηνικές, Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται περίτρανα από το ότι δεν δημιουργήθηκε κανένα επεισόδιο. Βέβαια, την ηγεσία αυτού του "κράτους", την είχαν μουσικοί και μάλιστα η "αφρόκρεμα" της εποχής εκείνης. Στο Woodstock υπάρχει ακόμη ένα παράδοξο. Αν και η διάρκειά του υπήρξε βραχεία, αφού ήταν μόλις τριών ημερών, κατάφερε ουσιαστικά να διαρκεί και θα συνεχίσει να διαρκεί, ακόμα κι αν έχουν περάσει σχεδόν 45 χρόνια από τότε.

Διοργάνωση

Όλα άρχισαν σαν... καλαμπούρι, όταν οι John Roberts και Joel Rosenman συναντήθηκαν σ' ένα γήπεδο του γκολφ. Ο μεν πρώτος ήταν κληρονόμος "μυθικής" περιουσίας που ξεπερνούσε τα 4.000.000 δολάρια, ο δε δεύτερος ήταν γιος διάσημου οδοντιάτρου και είχε αρκετά χρήματα ώστε να ξεκινήσει τη ζωή του. Ήταν το 1966, όταν οι δυο φίλοι πήραν την απόφαση να δημοσιεύσουν την παρακάτω αγγελία: "Νεαροί με απεριόριστο κεφάλαιο, ενδιαφέρονται για νόμιμες επιχειρήσεις".

Δεν πρόλαβε να περάσει μια εβδομάδα και είχαν λάβει πάνω από 500 επιστολές μια διάφορες προτάσεις. Καμία όμως δεν τους κέντριζε το ενδιαφέρον. Μια μέρα, ο δικηγόρος τους τους παρουσίασε δύο "περίεργους" τύπους. Ήταν ο Michael Lang που, αν και πλούσιος, είχε την... τρέλα να παριστάνει το φτωχο και ο Artle Kornfeld. Ο Lang (εξαιρετικά ιδιόρρυθμος) διατηρούσε ένα head shop, δηλαδή ένα μαγαζί που διαπραγματεύεται ό,τι έχει σχέση με ψυχεδέλεια (από ελαφρά παραισθησιογόνα, μέχρι δίσκους), ενώ παράλληλα ενίσχυε οικονομικά περιθωριακά περιοδικά στη Φλόριντα. Ο ίδιος προχώρησε στην έκδοση άλλων εντύπων για να ανακατευτεί τελικά με το ποπ φεστιβάλ του Μαϊάμι. Ο Kornfeld (πιο σοβαρός) ήταν διοικητικό στέλεχος στην Capitol Records. Ποια ήταν όμως η ιδέα των δύο αυτών τύπων; Να ιδρύσουν στη Νέα Υόρκη ένα τεράστιο συγκρότημα, το οποίο να περιλαμβάνει αίθουσες ακροάσεων, στούντιο και χώρους για πρόβα, ένα χώρο δηλαδή όπου ο κάθε συνθέτης θα αισθανόταν σαν στο... σπίτι του και θα μπορούσε να δημιουργήσει. Ως τοποθεσία, πρότειναν το Woodstock, περιοχή που θεωρείτο "χάι" στους κύκλους των διανοουμένων. Συνηγορούσε επίσης ότι εκεί βρισκόταν και το σπίτι του μεγάλου Bob Dylan. Η πρόταση έγινε δεκτή από τους δύο πλούσιους φίλους, οι οποίοι δραστηριοποιήθηκαν αμέσως. Πολύ γρήγορα, χτίστηκαν τα στούντιο και οι αίθουσες δοκιμών.

Η εταιρεία

Έτσι, για να γιορτάσουν το γεγονός και να γίνει γνωστή η επιχείρηση στο ευρύ κοινό, ο Kornfeld πρότεινε να διοργανωθεί μουσικό πάρτι, στο οποίο θα πρωταγωνιστούσαν καλλιτέχνες της περιοχής, όπως ο Bob Dylan που προαναφέραμε (και που τελικά δε συμμετείχε στο φεστιβάλ) και ο Tim Hardin. Αλλά οι τέσσερις συνεργάτες δεν σταμάτησαν εκεί. Ο Lang έκανε τον μάνατζερ σε διάφορα συγκροτήματα, ο Kornfeld ήταν παραγωγός και στιχουργός των Cowsills, όμως χάρη στην ιδιότητά του ως υπεύθυνος ρεπερτορίου και καλλιτεχνών της Capitol, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει πάρα πολλούς μουσικούς και συγκροτήματα. Ο διορατικός Roberts, βλέποντας πως η υπόθεση είχε... ψωμί και μια κι αυτός θα τοποθετούσε το 90% του κεφαλαίου, πρότεινε την επέκταση της ιδέας σε διήμερο, ή τριήμερο φεστιβάλ. Οι υπόλοιποι δεν είχαν αντίρρηση και συμφώνησαν. Έτσι, δημιουργήθηκε η Woodstock Ventures Incorporated. Οι αρμοδιότητες χωρίστηκαν. Οι δύο ανέλαβαν οικονομικοί διαχειριστές και οι άλλοι δύο τη βασική διοργάνωση. Όλα πλέον ήταν έτοιμα. Κανείς όμως δεν περίμενε αυτό που θα γινόταν...

Οι διοργανωτές υπολόγιζαν στην προσέλευση περίπου 50.000 θεατών. Όμως κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο να γίνει στις περιοχές γύρω από το Woodstock. Έτσι, αποφάσισαν να προχωρήσουν στην ενοικίαση τεράστιας έκτασης γης, ιδιοκτήτης της οποίας ήταν κάποιος Howard Mills, αντί 10.000 δολαρίων. Οι "τέσσερις", έπεισαν το δήμαρχο, τον ιδιοκτήτη και το δημοτικό συμβούλιο ότι στην εκδήλωση θα συμμετείχαν κυρίως μουσικοί της jazz και της folk. Όμως λογάριαζαν χωρίς τον... ξενοδόχο, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν κάτοικοι της περιοχής, οι οποίοι όταν ανακάλυψαν ότι στο φεστιβάλ θα συμμετείχαν μόνο "βρόμικοι" χίπις, έγιναν έξω φρενών.

Προβλήματα

Το αποτέλεσμα όλων αυτών, ήταν να ακυρωθεί η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Κι αυτό, ενώ ήδη είχαν εξαντληθεί τα 50.000 εισιτήρια που είχαν διατεθεί. Η όλη διοργάνωση βρισκόταν κυριολεκτικά στον "αέρα". Τελικά, ο Lang έπεισε τον μεγαλοκτηματία Max Yasgur να του παραχωρήσει ένα μέρος της φάρμας του, που βρισκόταν στο Bethel. O Yasgur δέχτηκε (με το... αζημίωτο φυσικά, καθώς απαιτούσε πενταπλάσιο ποσό από τον Mills), να νοικιάσει την εν λόγω έκταση, όμως οι διοργανωτές έπρεπε να υπακούσουν στις απαιτήσεις του συμβουλίου του Bethel, να έχουν περάσει τα σχέδια από υγειονομικές και αστυνομικές αρχές και να ελαττώσουν τον αριθμό των εισιτηρίων στα 40.000. Ο τρίτος όρος δεν εκπληρώθηκε ποτέ. Έπειτα από συσκέψεις και κόντρα συσκέψεις, όλα τα προβλήματα ξεπεράστηκαν και το φεστιβάλ ήταν έτοιμο ν' αρχίσει. Ήταν Πέμπτη 14 Αυγούστου 1969 και τα πλήθη είχαν αρχίσει ήδη να συρρέουν στο Woodstock. Το κυκλοφοριακό πρόβλημα ήταν απίστευτο. Τα αυτοκίνητα δεν ήταν δυνατό να κινηθούν. Η αστυνομία της Νέας Υόρκης έστειλε ολόκληρο σώμα, για να προστεθεί στην ήδη υπάρχουσα δύναμη. Την τάξη ανέλαβαν να τηρούν και οι Hog Farm, η αλτρουιστική κομμούνα, με αρχηγό τον Wavy Gravy. Πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι χωρίς τη συμβολή των Hog Farm, το φεστιβάλ θα είχε αποτύχει. Την επόμενη μέρα, τα πράγματα αντί να βελτιωθούν χειροτέρεψαν! Δεν κουνιόταν πλέον τίποτα στους δρόμους. Οι ουρές των αυτοκινήτων ήταν τεράστιες. Σύμφωνα με επίσημη στατιστική της αστυνομίας, το βράδυ εκείνης της Παρασκευής, πάνω από 1.000.000 (!) άτομα προσπαθούσαν να μετακινηθούν στο Woodstock. Ο κόσμος ήταν τόσος πολύς, που οι διοργανωτές ανακοίνωσαν πως το φεστιβάλ ήταν πλέον ελεύθερο.

Οι πρωταγωνιστές

Τι άλλο μπορούσαν να κάνουν άλλωστε, τη στιγμή που τα συρματοπλέγματα είχαν διαλυθεί και ο κόσμος μπαινόβγαινε ανεξέλεγκτος. Συνέβηκαν κι άλλα απίστευτα περιστατικά. Το χαρακτηριστικότερο, ήταν η βουτιά ενός νεαρού από τον κεντρικό "πύργο" των φώτων, ύψους 30 μέτρων! Ευτυχώς επέζησε. Και σα να μην έφταναν όλα αυτά, το δελτίο καιρού προέβλεπε πως θα ξεσπάσουν καταιγίδες στην περιοχή...

Πανζουρλισμός επικράτησε όταν το πλήθος αντίκρισε τον πρώτο μουσικό που βγήκε στη σκηνή. Ήταν ο Ritchie Havens που κατευθυνόταν στο κεντρικό μικρόφωνο. Το φεστιβάλ είχε μόλις αρχίσει! Ο Havens, φορώντας αφρικάνικη κελεμπία, έκανε το πλήθος να παραληρεί. Ήταν να βγει 5ος κανονικά, αλλά οι άλλοι δεν ήταν έτοιμοι κι έτσι, μετά και τις πιέσεις του Lang, ο οποίος είχε πανικοβληθεί φοβούμενος ξέσπασμα του πλήθους, αφού η έναρξη είχε ήδη καθυστερήσει δυόμισι ώρες, δέχτηκε να κάνει το "ποδαρικό" στο Woodstock. Μετά τον Havens, βγήκε... θέλοντας και μη (αφού ήταν απροετοίμαστος) ο Country Joe. Τα δύο μεγάλα ονόματα της βραδιάς ήταν χωρίς άλλο ο Arlo Gulhrie και η Joan Baez, οι οποίοι έκλεψαν, όπως άλλωστε αναμενόταν, την παράσταση. Μετά, ήταν η σειρά των Tim Hardin, Bert Sommer και της εντυπωσιακής Melanie. Η πρώτη μέρα έκλεισε με τους Ravi Shankar, τους Sweetwater και τους Incredible String Band. Το Σάββατο 16 Αυγούστου 1969, το φεστιβάλ του Woodstock φιγουράριζε στην πρώτη σελίδα των "New York Times", οι οποίοι πάντως μεγαλοποιούσαν υπερβολικά το γεγονός, γράφοντας για μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών που διέθεταν οι παρευρισκόμενοι. Ισχυρίστηκε μάλιστα ότι είχαν ρίξει LSD στη λίμνη!

Ενθουσιασμός

Το πλήθος είχε φτάσει στο "ζενίθ" του ενθουσιασμού του. Η βροχή που ξέσπασε το βράδυ της Παρασκευής, κράτησε ολόκληρο το Σαββατοκύριακο. Η λάσπη αυξανόταν, αλλά αυτό δεν πτοούσε τον κόσμο. Το show άνοιξε ένας ανεπίσημος προσκεκλημένος, ο John Sebastian, τον οποίο είδαν στα παρασκήνια και τον παρακάλεσαν να βγει στη σκηνή. Αυτός δέχτηκε, παρότι ήταν μαστουρωμένος! Η συνέχεια ήταν εντυπωσιακή: Canned Heat, Janis Joplin, Who, Santana, Grateful Dead, Sly & The Family Stone, Mountain, Quill, Keet Hartley Band και Creedence Clearwater Revival. Όλοι οι μουσικοί μιλούσαν με θαυμασμό για την εμπειρία που είχαν ζήσει.
Η Κυριακή, ήταν η μόνη μέρα που τα πράγματα τέθηκαν υπό έλεγχο. Ευτυχώς δηλαδή, διότι μετά την εμφάνιση των Volunteers και όταν στη σκηνή βγήκε ο Joe Cocker, ξανάρχισε να βρέχει. Ακολούθησαν κατά σειρά οι Blood Sweat & Tears και οι Ten Years After. Την εκδήλωση έκλεισε ξημερώματα Δευτέρας, μέσα σε "βουνό" σκουπιδιών και λάσπης, ο θρυλικός Jimi Hendrix. Το τελευταίο τραγούδι ήταν μια ψυχεδελική διασκευή του "The Star Spangled Banner". Ανατριχιαστικό!
Τη Δευτέρα το μεσημέρι όλα είχαν τελειώσει, αλλά οι "New York Times" συνέχιζαν το... χαβά τους, προσπαθώντας να μειώσουν το φεστιβάλ...

Μερικοί από τους πρωταγωνιστές του Woodstock:

O Ritchie Havens, που άνοιξε το "χορό"...

Οι Who, που λέγεται πως δεν ξανάπαιξαν ποτέ όπως εκείνο το βράδυ στο Woodstock...

O Joe Cocker...

Και φυσικά ο Jimi Hendrix, που έκλεισε με τρόπο μοναδικό το φεστιβάλ!

Λογοτεχνία - Κινηματογράφος: Σχέσεις πάθους και απώθησης

Όταν οι αδελφοί Λυμιέρ ανακάλυψαν τον κινηματογράφο, κανείς δεν περίμενε την εξέλιξή του μέσα στα χρόνια. Ακόμα και οι ίδιοι οι δημιουργοί του θεώρησαν το επίτευγμά τους «μιας χρήσης» και γι’ αυτό άλλωστε και το «ξεφορτώθηκαν» σύντομα, πουλώντας την εφεύρεσή τους στον Ζορζ Μελιές. Η συνέχεια είναι γνωστή: Ο κινηματογράφος, χάρη στις προσπάθειες και το όραμα πολλών μεγάλων δημιουργών, έφτασε σήμερα να είναι ίσως η πιο δημοφιλής έκφραση τέχνης με δεκάδες εκατομμύρια κόσμου να συρρέουν στις σκοτεινές αίθουσες ανά τον κόσμο.

Επιτυχημένες ταινίες υπήρξαν πολλές μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια από την ανακάλυψη του κινηματογράφου. Ταινίες που έμειναν στην ιστορία και συζητιούνται ακόμα και σήμερα είτε γιατί ήταν πρωτοποριακές, είτε γιατί εισήγαγαν καινοτομίες στο μέσο, είτε για τις αξέχαστες ερμηνείες των πρωταγωνιστών, είτε για πολλούς άλλους λόγους.

Πηγές έμπνευσης υπήρξαν επίσης πολλές. Από απλές, αλλά ευφάνταστες ιδέες, έως σημαντικά ιστορικά γεγονότα, καθώς και λογοτεχνικά κείμενα, είτε κλασικά, είτε της νεότερης γενιάς. Σε αυτή την τελευταία κατηγορία θα σταθούμε στις παρακάτω γραμμές, εξετάζοντας συνοπτικά για ποιον λόγο ο κινηματογράφος πάντα αντλεί από τη λογοτεχνία, αλλά και βλέποντας μερικές από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις μεταφορών βιβλίων στο πανί, είτε αυτές ήταν επιτυχημένες, είτε αποτυχημένες.

Μια συνηθισμένη σκέψη για την επιλογή των κινηματογραφιστών να στραφούν στη λογοτεχνία, έχει να κάνει φυσικά με οικονομικές αιτίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις ένα πετυχημένο βιβλίο, έχει όλα τα εχέγγυα για να μετατραπεί σε μια επιτυχημένη ταινία. Και όταν λέμε επιτυχημένη, δεν εννοούμε τόσο καλλιτεχνικά, αλλά οικονομικά. Άλλωστε, καλώς ή κακώς, σήμερα μια ταινία για να θεωρηθεί επιτυχημένη θα πρέπει να φέρει δεκάδες εκατομμύρια στα ταμεία των εταιρειών παραγωγής. Πολλά είναι τα παραδείγματα μέτριων ποιοτικά ταινιών, βασισμένων σε βιβλία, που όμως έσπασαν τα ταμεία.

 Επιλογές υπάρχουν ούτως ή άλλως πολλές, αν λάβουμε και ως δεδομένο το γεγονός ότι η λογοτεχνία προϋπήρχε αρκετών αιώνων του κινηματογράφου.

Όμως και για ένα βιβλίο, η κινηματογραφική μεταφορά του μπορεί να είναι συμφέρουσα, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις ανεβαίνουν οι πωλήσεις του.

Προτού προχωρήσουμε στο ερώτημα που προκαλεί τις περισσότερες διαφωνίες για το θέμα (αν και κατά πόσο ένα βιβλίο μπορεί να μεταφερθεί πιστά στο πανί του κινηματογράφου, χωρίς να αλλοιωθούν τα γραφόμενα), καλό είναι να κάνουμε κάποιες ακόμη διαπιστώσεις:

Οι δύο τέχνες είναι αλληλένδετες. Ο αναγνώστης, διαβάζοντας ένα βιβλίο, σίγουρα το μετατρέπει σε εικόνες μέσα στο μυαλό του. Έτσι, ο κινηματογράφος έρχεται να πάρει αυτές τις εικόνες και να τις ζωντανέψει. Κι εδώ φυσικά, δεν πρέπει να λησμονήσουμε πως παίζει πολύ σημαντικό ρόλο η επιλογή των ηθοποιών, αφού όλοι λίγο πολύ κάνουμε τη σκέψη ότι ο τάδε ή ο δείνα ερμηνευτής θα είναι η πιο κατάλληλη επιλογή για να δώσει σάρκα και οστά στον ήρωα.

Επίσης, η επιλογή βιβλίων για να μεταφερθούν στον κινηματογράφο ποικίλλει, ανάλογα πάντα με τη χρονική περίοδο. Ένα από τα πρώτα στοιχεία που εξετάζουν οι κινηματογραφιστές και οι παραγωγοί, όταν αποφασίζουν την κινηματογράφηση ενός βιβλίου, είναι αν η εκάστοτε εποχή εξυπηρετεί τη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη. Το παραπάνω αποτελεί ένα βασικό στοιχείο για την επιτυχία ή όχι μιας ταινίας.

Ας περάσουμε όμως τώρα στο πιο κρίσιμο ερώτημα: Η πιο συνηθισμένη αντίδραση των θεατών/αναγνωστών είναι πως το εκάστοτε βιβλίο δεν μεταφέρθηκε πιστά στον κινηματογράφο. Είναι όμως αλήθεια τόσο εύκολο να συμβεί αυτό;

Το βασικό ζήτημα είναι σαφώς πως το βιβλίο είναι υπόθεση του ενός, ενώ στο σινεμά εμπλέκονται πολλοί κι έτσι ελλοχεύει ο κίνδυνος να χαθεί κάπου το νόημα, ειδικά σε περιπτώσεις όπου ο συγγραφέας είτε έχει πεθάνει, είτε δεν ασχολείται ενεργά με το εγχείρημα. Κι αν αναλογιστούμε πως σπάνια ένα βιβλίο γράφεται ακριβώς για να μεταφερθεί μετά στο πανί, τότε μπορούμε να καταλάβουμε το πρόβλημα.

Είπαμε πως στη μεταφορά ενός λογοτεχνήματος στον κινηματογράφο εμπλέκονται πολλοί. Πιο πάνω αναφέραμε τη σημασία της επιλογής των ηθοποιών (από μόνος του ένας λόγος που μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία το project). Σίγουρα όμως βασικότερο ρόλο παίζει η σκηνοθετική άποψη. Ειδικά όταν ο σκηνοθέτης θέλει να βάλει τη δική του προσωπική πινελιά και να μην αρκεστεί σε μια απλή καταγραφή του κειμένου στη μεγάλη οθόνη. Πολλά είναι τα παραδείγματα, όπου υπήρξαν αριστουργηματικές ταινίες, που όμως εξόργισαν τους συγγραφείς, γιατί θεώρησαν ότι απείχαν παρασάγγας από το δικό τους όραμα. Αλλά έχουμε και παραδείγματα καταπληκτικών βιβλίων που όμως κατά τη μεταφορά τους στην οθόνη, έχασαν τη μαγεία τους.

Πριν προχωρήσουμε σε μερικά από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα επιτυχημένων, αλλά και αποτυχημένων ταινιών, βασισμένων σε βιβλία, θα ήταν καλό να παρατηρήσουμε ακόμα κάτι: Τα αποτελέσματα τέτοιων εγχειρημάτων, είναι ευεργετικά και για τις δύο πλευρές. Από την μία, το βιβλίο παραμένει ζωντανό στη συνείδηση των αναγνωστών, ή ακόμα και ξαναζεί μια δεύτερη «νιότη», ειδικά αν η ταινία είναι επιτυχημένη. Κι από την άλλη, ο κινηματογράφος, αντλώντας από τη λογοτεχνία, χαρίζει μοναδικές στιγμές στο θεατή, ζωντανεύοντας σκηνές και καταστάσεις, που σε διαφορετική περίπτωση θα έμεναν μόνο μέσα στο μυαλό του συγγραφέα και των αναγνωστών του.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΩΝ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΑΝ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΟΘΟΝΗ

Οι επιτυχίες

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών - The Lord of The Rings (2001-2003)

Τριλογία ταινιών σε σκηνοθεσία Peter Jackson βασισμένη στην κλασική σειρά βιβλίων του J. R. R. Tolkien. Πρωταγωνιστούν: Elijah Wood, Viggo Mortensen, Ian McKellen, Christopher Lee, Orlando Bloom, Cate Blanchett, Liv Tyler κ.α.

Οι ταινίες αυτές είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα επιτυχημένης μεταφοράς ενός βιβλίου στο σινεμά. Αν και πολλοί δεν περίμεναν ποτέ να δουν τον κόσμο της Μέσης Γης στο πανί, ο σκηνοθέτης Πίτερ Τζάκσον, το πίστεψε και σήμερα μιλάμε ήδη για μια κλασική τριλογία.

Trainspotting (1996)

Δραματική ταινία σε σκηνοθεσία Danny Boyle. Βασισμένη στη νουβέλα του Irvine Welsh. Πρωταγωνιστούν: Ewan McGregor, Ewen Bremmer, Robert Carlyle, Johnny Lee Miller κ.α.

Άλλο ένα εξαιρετικό παράδειγμα. Πρόκειται για μια ταινία που απέκτησε φανατικούς οπαδούς, αλλά και φανατικούς πολέμιους. Το σίγουρο είναι πως τόσο η ταινία, όσο και η νουβέλα, έχουν μείνει για τα καλά χαραγμένες στη μνήμη μας.

Χορεύοντας Με τους Λύκους - Dances With Wolves (1990)

Western σε σκηνοθεσία Kevin Costner. Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Michael Blake. Πρωταγωνιστούν: Kevin Costner, Mary McDonnell, Graham Greene κ.α.

Όταν ένα καλό βιβλίο, συναντά έναν καλό σκηνοθέτη και ένα εξαιρετικό καστ ηθοποιών, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι άλλο από το «Χορεύοντας με τους Λύκους»! Από τις λίγες φορές που ο συνδυασμός λογοτεχνίας και κινηματογράφου είχε τόση επιτυχία.

Η Σιωπή των Αμνών - The Silence of The Lambs (1991)

Θρίλερ σε σκηνοθεσία Jonathan Demme. Βασισμένο στη νουβέλα του Thomas Harris. Πρωταγωνιστούν: Jodie Foster, Anthony Hopkins, Scott Glenn κ.α.

Η επινόηση αρχικά και η απεικόνιση στη συνέχεια του ψυχοπαθούς δολοφόνου Hannibal Lecter, δημιούργησε σχολή. Η επιτυχία ταινίας και βιβλίου ήταν τέτοια, που ακολούθησαν και συνέχειες, όχι όμως με το ίδιο αποτέλεσμα. Καμία δεν είναι άλλωστε σαν την πρώτη φορά…

Η Λάμψη - The Shining (1980)

Ταινία τρόμου σε σκηνοθεσία Stanley Kubrick. Βασισμένη στη νουβέλα του Stephen King. Πρωταγωνιστούν: Jack Nicholson, Shelley Duvall και Danny Lloyd.

Εδώ οι κανόνες ανατρέπονται! Ένα πολύ καλό βιβλίο μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη, η ταινία είναι αριστουργηματική, όμως ο συγγραφέας δεν έμεινε και τόσο ικανοποιημένος, με αποτέλεσμα ν’ ακολουθήσει μερικά χρόνια αργότερα μια ακόμη μεταφορά, όχι και τόσο επιτυχημένη. Και μπορεί το έργο του Kubrick, να μην ήταν πιστή μεταφορά εκείνου του King, όμως εδώ έχουμε μια από τις λίγες περιπτώσεις, που τελικά αυτό δεν αποδεικνύεται και τόσο κομβικό.  

Blade Runner (1982)

Ταινία επιστημονικής φαντασίας σε σκηνοθεσία Ridley Scott. Βασισμένη στο βιβλίο του Philip K. Dick. Πρωταγωνιστούν: Harrison Ford, Rutger Hauer, Sean Young κ.α.

Η φαντασία του Philip Dick, συνάντησε εκείνην του Ridley Scott και το αποτέλεσμα αποζημίωσε και τους πιο απαιτητικούς! Ποιος είπε πως τα ανθρωποειδή δεν έχουν αισθήματα;

Οι αποτυχίες

The Golden Compass (2007)

Ταινία επιστημονικής φαντασίας σε σκηνοθεσία Chris Weitz. Βασισμένο στο βιβλίο του Philip Pullman. Πρωταγωνιστούν: Dakota Blue Richards, Nicole Kidman, Daniel Craig κ.α.

Πρώτο μέρος της τριλογίας του κόσμου του Philip Pullman. Το βιβλίο εξαιρετικό, με δεκάδες φανατικούς ανά τον πλανήτη. Η μεταφορά στο πανί αποτυχημένη. Δυστυχώς, αν και το πρωτογενές υλικό προσφερόταν, το πνεύμα του βιβλίου απουσίαζε τελείως από τη μεγάλη οθόνη. Αποτέλεσμα, μάλλον να μη δούμε ποτέ τα άλλα δύο βιβλία της τριλογίας να ζωντανεύουν στον κινηματογράφο.

Lemony Snicket's A Series of Unfortunate Events (2004)

Περιπέτεια σε σκηνοθεσία Brad Silberling. Βασισμένο στο βιβλίο του Daniel Handler. Πρωταγωνιστούν: Jim Carrey, Jude Law, Meryl Streep κ.α.

Η σειρά βιβλίων του Daniel Handler με γενικό τίτλο «Λέμονι Σνίκετ: Μια σειρά από ατυχή γεγονότα» έχει σπάσει ταμεία παγκοσμίως. Κάπως έτσι φαντάζονταν ότι θα συνέβαινε και με την κινηματογραφική μεταφορά του οι παραγωγοί της Paramount Pictures. Κι όμως το αποτέλεσμα ήταν εντελώς διαφορετικό, παρά το γεγονός ότι η κριτική υποδέχθηκε θετικά την ταινία. Φυσική κατάληξη τα σχέδια για νέες ταινίες της σειράς να μπουν στο χρονοντούλαπο…

Eragon (2006)

Ταινία επιστημονικής φαντασίας σε σκηνοθεσία Stefen Fangmeier. Βασισμένο στο βιβλίο του Christopher Paolini. Πρωταγωνιστούν: Ed Speleers, Sienna Guillory, Jeremy Irons κ.α.

Ο μαγικός κόσμος των βιβλίων του Christopher Paolini μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με κάθε επισημότητα. Όμως δεν κατάφερε να πείσει τους θεατές κι εξαιτίας των πενιχρών του εισπράξεων, έβγαλε από το μυαλό των παραγωγών κάθε σκέψη για συνέχεια.

Φυσικά, υπάρχουν δεκάδες άλλα παραδείγματα επιτυχιών και αποτυχιών. Εμείς ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιες από αυτές. Καταλήγοντας δεν θα πρέπει να λησμονήσουμε και την ξεχωριστή περίπτωση του Τρίτου Ανθρώπου. Ο Graham Greene έγραψε το ομώνυμο βιβλίο κατά παραγγελία για την ταινία που σκηνοθέτησε ο Carol Reed, το 1949, με πρωταγωνιστές τους Orson Welles και Joseph Cotten. Το αποτέλεσμα εξαιρετικό, τόσο στο χαρτί, όσο και στο πανί.

Το θέμα είναι φυσικά ανεξάντλητο. Ίσως τελικά για εμάς, το πιο σοφό θα ήταν να απλά να διαβάζουμε βιβλία και να πηγαίνουμε σινεμά!!! Και να απολαμβάνουμε το «ταξίδι»…

Το κείμενο αυτό, έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό "Κλεψύδρα", τ. 4 - Μάιος 2013